czwartek, 30 kwietnia 2020

"Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Bicia Dzieci"


Już po raz osiemnasty - 30 kwietnia - obchodzimy "Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Bicia Dzieci". Celem przedmiotowej inicjatywy jest przekonanie zarówno rodziców jak i opiekunów dzieci, że rezygnacja z przemocy i stosowania kar fizycznych, to jeden z najważniejszych warunków pomyślnego rozwoju dziecka. Ponadto istotnym jest uświadomienie wszystkim dorosłym, że wszelka przemoc wobec dzieci ma ewidentnie szkodliwy, a wręcz destrukcyjny wpływ przede wszystkim na ich poczucie własnej wartości, charakter czy kształtowanie osobowości.


Na marginesie wspomnę, że po raz pierwszy Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Bicia Dzieci zorganizowała w 1998 roku w USA amerykańska organizacja End Physical Punishment of Children. Celem działań podjętych przez EPOCH było przekonanie rodziców i opiekunów, żeby zrezygnowali ze stosowania kar cielesnych wobec swoich podopiecznych.

ZJAWISKO PRZEMOCY WOBEC DZIECI

Przemoc wobec dzieci jest zjawiskiem wielowymiarowym i złożonym. Rodzaje przemocy opisywane w literaturze przedmiotu przenikają się wzajemnie i wywołują podobne skutki o różnym stopniu nasilenia oraz rozległości występowania. Przemoc wobec dzieci można podzielić na cztery kategorie: przemoc fizyczną, psychiczną, seksualną oraz zaniedbywanie.

Przemoc wobec dzieci to stosowanie kar cielesnych, zadawanie cierpień psychicznych oraz inne formy poniżania dziecka. Przemoc fizyczną stanowi celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu, a nawet groźba uszkodzenia ciała. Przykładem tej przemocy jest m.in. szturchanie, popychanie dziecka, szarpanie, ściskanie za szyję, kark, czy. zatykanie ust. Przemoc psychiczna to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, zastraszanie, stosowanie szantażu, manipulowanie dzieckiem, wywoływanie poczucia winy, odrzucanie emocjonalne dziecka, niepoświęcanie uwagi, nieokazywanie miłości, agresja słowna. Wbrew pozorom przemoc psychiczną jest zarówno nadopiekuńczość, jak i stawianie wymagań wobec dziecka, którym nie jest ono w stanie sprostać.

Sprawcami stosowania przemocy wobec dzieci często są osoby bliskie tj. rodzice, dziadkowie czy opiekunowie prawni. Warto podkreślić fakt, że przemoc wobec dzieci nie jest powiązane ze statusem społecznym, czy materialnym rodziny, bowiem może zdarzyć się w każdym środowisku, w którym dane dziecko wzrasta. 
Przemoc wobec dzieci grozi także różnego typu konsekwencjami, które  mogą pojawić się już w dzieciństwie (tzw. konsekwencje krótkoterminowe), jak również wystąpić w dorosłym życiu (tzw. konsekwencje długoterminowe). Konsekwencje przemocy mogą dotyczyć wszystkich sfer życia dziecka, a w przyszłości już osoby dorosłej, tj. emocjonalnej, poznawczej, fizycznej oraz społecznej, m.in. brak poczucia własnej wartości czy nieumiejętność budowania relacji międzyludzkich, ale też przyjęciem postawy bojowej i stosowaniem agresji jako formy obrony. Ponadto zdarza się, że emocjonalne konsekwencje przemocy stanowią dla dziecka trudniejsze i bardziej bolesne doświadczenie, wymagające przepracowania, niż doświadczenie przemocy fizycznej.

Należy również podkreślić, że stosowanie przemocy wobec dzieci jest wyrazem bezradności,  frustracji czy brakiem opanowania rodzica, a przede wszystkim stanowi porażkę wychowania i świadectwo ewidentnego braku kompetencji wychowawczych, nie zaś metodą edukowania. A dzieci najłatwiej uczą się właściwych postaw, kiedy dorośli w sposób spokojny i zrozumiały wyjaśniają im, w jaki sposób powinny postępować, rozmawiają z nimi okazując im szacunek oraz na poprzez własne zachowanie stanowią autorytet dla dziecka dając przykład odpowiedzialności, troski i zainteresowania. Ponadto nie ma żadnych pozytywnych skutków stosowania przemocy, m.in. w postaci stosowania klapsów, bowiem pokazuje dziecku, że osoba, która jest najbliższa, powinna chronić, zapewnić bezpieczeństwo, opiekować się - tak naprawdę może ranić, krzywdzić i budzić w nim strach.

Warto w tym miejscu zacytować słowa byłego Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka, który stwierdził, że "rodzinny, ciepły i bezpieczny dom nie może istnieć przy stosowaniu przemocy. Natomiast pozytywne rodzicielstwo może obejść się bez przemocy. Pozytywny rodzic, to taki, który posiada umiejętność radzenia sobie z dzieckiem w sposób bezprzemocowy, ucząc go odpowiedzialności i poszanowania praw każdego człowieka."



ŚWIATOWY DZIEŃ SPRZECIWU WOBEC BICIA DZIECI W POLSCE

Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Bicia Dzieci obchodzony jest w Polsce od 2003 roku. Pierwszą organizacją, która zaczęła walkę z przemocą wobec dzieci, było Towarzystwo Zapobiegania Cierpieniu Dzieci. W 1946 roku po raz pierwszy pojawiło się określenie „syndrom bitego dziecka". W 1981 roku powstał Komitet Ochrony Praw Dziecka, założony przez dr Marię Łopatkową. W 1991 roku założona została największa w Polsce organizacja pozarządowa, która chroni dzieci przed krzywdzeniem i pomaga tym, które doświadczyły przemocy psychicznej, fizycznej i wykorzystywania seksualnego. Natomiast w 2000 roku Polska ustanowiła urząd Rzecznika Praw Dziecka, którego zadaniem jest ochrona i propagowanie praw najmłodszych obywateli. 

W polskim systemie prawnym zakaz stosowania przemocy wobec dzieci, wyrażony jako zakaz bicia dzieci, regulowany jest Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym. Od 2010 roku zapisany jest w nich zakaz stosowania jakichkolwiek kar cielesnych wobec dzieci przez osoby wykonujące władzę rodzicielską oraz sprawujące opiekę lub pieczę nad małoletnim. Zakaz ten postulowany był przez ówczesnego Rzecznika Praw Dziecka. Należy wskazać, że przed wejściem w życie wprost sformułowanego zakazu bicia dzieci, sądy miały możliwość odstąpienia od wymierzenia kary sprawcy, który powoływał się na to, że rzekomo "stosował karę w celach wychowawczych". Aktualnie nikt nie może powołać się na kontratyp karcenia małoletnich. 

Niemniej jednak nadal występują problemy ze stosowaniem stosowaniem przedmiotowego przepisu o zakazie bicia dzieci, bowiem przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej, tj. art. 217 Kodeksu karnego, jest ścigane z oskarżenia prywatnego. A w sytuacji, gdy dane dziecko jest np. bite, to nie może złożyć prywatnego oskarżenia, bowiem nie ma zdolności do czynności prawnych. Ponadto nie może zrobić tego rodzic, który nie stosuje przemocy ze względu na niemożność reprezentowania dziecka przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, co zostało wyrażone w art. 98 § 2 Kodeksu rodzinnego.

Również sędziowie rodzinni zwracają uwagę na fakt, że w ostatnim czasie doszło do wielu zmian w przepisach dotyczących spraw dzieci i osób nieletnich, aczkolwiek w większości polega to na powielaniu poprzednich regulacji. Natomiast głównym celem ustawodawcy powinno być wyczulenie na krzywdę dzieci i stworzenie regulacji prawnych zapewniających realną ochronę praw dzieci, a nie jedynie mających charakter blankietowy. 

DZIAŁANIA PRZECIWKO PRZEMOCY WOBEC DZIECI

W konktekście Światowego Dnia Sprzeciwu Wobec Bicia Dzieci warto wspomnieć o kampanii "Za drzwami" zorganizowanej przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę.


Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę dąży do tego, by wszystkie dzieci miały bezpieczne dzieciństwo i były traktowane z poszanowaniem ich godności i podmiotowości. Chroni dzieci przed krzywdzeniem i pomaga tym, które doświadczyły przemocy, by znały swoje prawa, wierzyły w siebie i cieszyły się życiem. Wspiera rodziców i opiekunów w ich drodze do dobrego rodzicielstwa, a także profesjonalistów na co dzień pracujących z dziećmi.


Prezeska Zarządu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę dr Monika Sajkowska poinformowała, że w prowadzonym od 11 lat Telefonie Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111, to właśnie tegoroczny marzec był rekordowy pod kątem liczby odebranych wiadomości i podejmowanych przez konsultantów interwencji chroniących zdrowie lub życie dzieci.
W odpowiedzi na ten stan, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę rozpoczęła kampanię społeczną “Za drzwiami”, w ramach której apeluje o reagowanie w sytuacjach krzywdzenia dzieci, które z uwagi na epidemię koronawirusa, zostały uwięzione w jednym domu ze sprawcą.

Głównym celem kampanii jest zachęcenie społeczeństwa do zgłaszania policji zdarzeń związanych z krzywdzeniem dzieci. W sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia dziecka. Odpowiednim kontaktem w takich sprawach jest numer alarmowy 112.

PODSUMOWANIE

Dziecko jako człowiek i obywatel Polski posiada zagwarantowaną ochronę prawną. Osoba niepełnoletnia podlega także regulacjom, które chronią fundamentalne wartości jednostki ludzkiej (tzw. prawa człowieka). Podstawą tych praw jest godność człowieka wyrażona w art. 30 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Dzieci mają prawo do tego, aby traktowano je z należytym szacunkiem i bez stosowania jakiejkolwiek przemocy. Żadne dziecko nie powinno być bite. Żadne dziecko nie zasługuje na poniżanie. Każde dziecko zasługuje na miłość, wsparcie, szacunek i ochronę prawną.

Mając powyższe na uwadze, apeluję, aby każdy, komu jest wiadome, że danemu dziecku dzieje się krzywda, jest bite czy poniżane - powinien zawiadomić o tym organy stojące na straży praw dziecka. W wielu sytuacjach dane dziecko może uratować właśnie ta jedna chwila naszej odwagi i odpowiedzialności, by sięgnąć po telefon i zawiadomić odpowiednie służby.

1 komentarz: